Dopamin Detoksu Nedir? Nasıl Yapılır?
Dopamin Detoksu Nedir? Nasıl Yapılır?
Dopamin Detoksu Nedir? Nasıl Yapılır? sorularına cevap vermeden önce dopamin nedir ve dopamin ne işe yarar sorularına cevap verelim.
Dopamin Nedir?
Dopamin, insan vücudunda doğal olarak bulanan, duygusal tepkilerin kontrolünde rol oynayan ve beyne sinyaller ileten kimyasal bir maddedir. Dopamin, insanın duygu durumunu doğrudan etkileyen bir kimyasaldır, bu nedenle eksikliği birçok zihinsel hastalığa neden olabilir.
Dopamin Ne İşe Yarar?
Dopamin vücudun birçok fonksiyonunda belirleyici rol oynar. Bunlar: Hareket koordinasyonunu sağlamaya yardımcı olur. Hafıza ve öğrenme üzerinde etkilidir. Dikkat ve odaklanma üzerinde etkisi vardır. Algılamayı etkiler. Stres ve heyecan anlarında etkilidir. Ruh hali üzerinde belirleyici etkisi vardır. Uygu üzerinde etkilidir. Motivasyonu etkiler. Yaratıcılığa etkisi vardır. Beyne gelen sinyalleri taşıyan dopamin eksikliğinde duygu, davranış, algı, hafıza gibi birçok fonksiyon bozulabilir. Bedensel hareketlerin kontrolünü sağlamak, hafıza fonksiyonlarını düzenlemek, dikkat fonksiyonlarını düzenlemek, zevk ve anlayış ödüllerini oluşturmak, duygu durum fonksiyonlarının sağlanması, bağımlılık oluşmasında, bilişsel işlevlerde, uyku fonksiyonlarının düzenlenmesinde, vücudumuz dopamin maddesine ihtiyaç duyar.
Dopaminin olumsuz yönleri de bulunuyor. Dopamin fazlalığında; aşırı kaygılı olma durumu, yüksek enerjili olma, hiperaktivite, yüksek libido, uykusuzluk, paranoya, stres durumları görülebilir.
Dopamin detoksu nedir?
Dopamin detoksunun temel amacı bireyin daha güçlü ve zihnen daha iyi hissetmesini sağlamaktadır. Dopamin detoksunda beynin sürekli dopamin salgıladığı alışkanlıkların yerine daha basit alışkanlıkları koymaktır. Kısacası beyinin ona mutluluk veren olay ve durumlardan uzak kalmasını sağlamaktır. Çünkü beyin ilk başlarda dopamin salgısının arttığı durumları alışkanlık haline getirerek ilerde aynı durumdan tatmin olmamaya başlar.
Dopamin detoksunda beyine haz veren aktivitelerden kaçınılması temel maddedir. Detoks sonunda kişinin dopamin salınımını tetikleyen aktivitelerden daha az etkilenmesi beklenmektedir.
Dopamin orucu veya detoksunun yaratıcısı, ABD’li psikolog Dr. Sepah, dopamin detoksuyla düzeltmeye çalıştığı altı zorlayıcı davranışı şöyle listeliyor:
- Duygusal yeme
- Aşırı internet kullanımı ve oyunlar
- Kumar ve alışveriş
- Porno ve mastürbasyon
- Heyecan ve yenilik arayışı
- Eğlence amaçlı uyuşturucular
Dopamin Detoksu Nasıl Yapılır?
Detoksun belirli bir kuralı yoktur. Ufak adımlarla başlayabilirsiniz. Size gün içinde mutluluk veren şeylerden yavaş yavaş uzaklaşın. Büyük değişikliklerle başlamak sizi fiziksel olarak yorabilir. Çok keyif aldığınız ortamlardan uzaklaşmanızı sağlayacaktır. Bunun yerine resim çizebilir, güzel yemekler pişirebilir veya meditasyon yapabilirsiniz. Sürekli aynı uyaran etkisinde kalmaya bilinçli olarak engel olmuş olacaksınız.
Detoks sayesinde zihniniz güçlenecek, yaratıcılık seviyeniz artacak ve artık dopamini siz yöneteceksiniz. Küçük şeylerle daha mutlu olabileceğinizin farkına varacaksınız. Ayrıca dopamin detoksu kişide önemli ölçüde kaygı ve stresi azaltmaktadır.
Sinir hücrelerindeki bilgi akışını sağlayan küçük kimyasal iletkenler olan nörotransmitterleri tetikleyen bu aktivitelere yönelik oruç programıyla insanlar dopaminin sağladığı ve bazen bağımlılığa yol açabilen ani duygusal uyarılara daha az bağımlı hale geliyor.
Dopamin detoksu işe yarar mı?
Dopamin detoksu sırasında kişi bir saatten birkaç güne kadar değişen süreler boyunca dopamin tetikleyicilerinden kaçınıyor. Yani dopamin üretimini uyaran her şey detoks boyunca yasaklanıyor. İdeal olarak, bu oruç sonunda kişinin kendini daha odaklı, dengeli ve normal dopamin tetikleyicilerinden daha az etkilenmiş hissetmesi bekleniyor.
Ancak beyindeki tüm dopamin aktivitesinin tamamen durdurulduğu gerçek bir dopamin detoksunun mümkün olmadığını belirtmek gerek. Çünkü insan vücudu, belirli uyaranlara maruz kalmasa bile, doğal olarak dopamin üretiyor. Dopamin detoksunun daha doğru bir tanımı, uzak durma denerek açıklanabilir. Bunu yapmak zaman zaman deneyenler üzerinde olumlu etkiler yaratabilir ancak dopamin detoksu teriminin doğası gereği sorunlu, bilimsel olarak yanlış olduğunu bilmek gerekiyor. Zaten Dr. Sepah da bu ismin tam kelime anlamıyla yorumlanmaması gerektiğini söylüyor.
Dopamin detoksunun faydaları var mı?
Vücutta doğal olarak oluşan dopaminde detoksa gitmenin mümkün olamayacağını çünkü beynin her zaman dopamin üretmeye devam ettiğini açıkladık. Ancak tabii ki belirli dürtüsel davranışları bırakma veya onlardan uzak durma kararı, genel olarak daha yüksek odaklanma ve daha fazla zihinsel netlik gibi yararlar sağlayabiliyor.
Dopamin genellikle dikkati dağıtıyor ve hedefe ulaşmaya engel olabiliyor. Bazı iyi hissettiren davranışların ölçüsüz şekilde tekrarlanması, örneğin sosyal medyada düşüncesizce gezinmeye veya ekran karşısında aşırı vakit geçirmeye neden olabiliyor. Bu durum da işe, sağlığa, ev organizasyonuna ve diğer rutinlere daha verimli zaman harcamaktan alıkoyuyor. Yani insanlar bu dikkat dağıtıcı şeylerden kaçındıklarında, kendileri için daha önemli olan şeylere daha fazla zaman ayırabiliyorlar.
Sigara İçmek Horlamaya Neden Olur mu?
Kaynaklar:
https://www.e-psikiyatri.com/dopamin-nedir
https://iyiuykuiyihayat.com/dopamin-detoksu-nedir-ise-yarar-mi/
https://www.lezzet.com.tr/lezzetten-haberler/dopamin-detoksu-nedir-nasil-yapilir