Nem Oranı Neyi İfade Eder?
Nem Oranı Neyi İfade Eder?
Nem oranı neyi ifade eder sorusunu cevaplamadan önce nem nedir onu açıklayalım. Havada bulunan su buharına nem diyoruz. Yeryüzündeki okyanuslardan, denizlerden, göllerden, akarsulardan, buz ve toprak yüzeylerinden buharlaşma ve bitkilerden terleme ile atmosfere geçen su tanecikleri hava kütlesi içerisine karışarak hava nemini oluşturur. Belirli bir hacimdeki havanın taşıyabileceği maksimum su buharı miktarı yani nem havanın sıcaklığına bağlıdır. Sıcaklık arttıkça doygunluğa ulaşmak için gereken su buharı miktarı artar. Çeşitli sıcaklıklarda havanın taşıyabileceği su buharı miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Nem oranını basınç da etkiler. Bu nedenle aşağıdaki tabloda verilen değerler hava basıncına bağlı olarak değişebilir.
Hava Neminin İfade Şekilleri
Nemin yaygın olarak kullanılan üç temel ölçümü ve tanımları aşağıdaki gibidir.
- Mutlak Nem: Birim hacim havada bulunan su buharı ağırlığıdır ve g/m3 olarak ifade edilir.
- Bağıl Nem: Havadaki nemin, aynı sıcaklıkta havanın taşıyabileceği maksimum neme oranıdır ve % olarak ifade edilir.
- Özgül Nem: Birim ağırlık havada bulunan su buharı ağırlığıdır ve g/kg olarak ifade edilir. Bir başka değişle 1 kg havadaki su buharının gr cinsinden miktarına denir.
Şimdi yukarıdaki terimleri bir örnekle açıklamaya çalışalım:
40 0C’de 1 m3 hava tartılıyor ve 33,25 g geliyor. Tartılan hava içerisindeki gazların ağırlığı ihmal edilirse bu havanın mutlak nemi 33,25 g/m3‘dür. Yani mutlak nem, 1 m3 hava içerisinde bulunan su buharının gr olarak ifadesidir.
Yukarıdaki tabloda 40 0C’de sıcaklıkta hava içerisinde maksimum taşınabilen su buharı = 47.5 g/m3 olarak verilmişti. Bağıl nemi bulmak için, mutlak nem değerini havanın verilen sıcaklıktaki maksimum su buharı taşıma değerine bölüyoruz. Bağıl nem = (33,25 g/m³) / (47.5 g/m³) = % 70’dir. Hava durumlarında belirtilen %70 nem oranı bunu ifade eder. %100 bağıl nemde, hava doymuştur ve çiy noktasındadır. Havanın sıcaklığına bağlı olarak taşıyabileceği maksimum nem miktarına Doyma Noktası denir. Bir hava kütlesi ya sıcaklık sabitken su buharı verilerek ya da su buharı içeriği sabitken soğutularak doyma noktasına getirilir. Su buharı ile doygun olan hava daha fazla su buharı alamaz, su buharı verildiği takdirde yoğunlaşma başlar ve su zerrecikleri havanın berraklığını kaybettirerek gözle görülür bir durum almaya başlar. Belli bir havanın yoğunlaşmaya başladığı andaki sıcaklığına çiğlenme sıcaklığı ya da
çiğlenme noktası denir. Bağıl nem %100’ü geçebilir, bu durumda hava aşırı doymuş olur. Bulut oluşumu aşırı doymuş hava gerektirir.
Yüksek Nem Oranının İnsana Etkisi
Yazın nem oranının yüksek olduğu yerlerde hava sıcaklığını olduğundan daha yüksek hissederiz. Ter vücuttan ısı alarak buharlaşırken vücudun soğumasına yardım eder. Eğer ortamdaki nem oranı yüksekse buharlaşma daha yavaştır. Bu nedenle nem oranındaki artış vücudun terlemeyle ısı kaybetmesini, dolayısıyla soğumasını engeller.
Astım gibi kronik solunum yolu hastalığı olan kişiler için sıcak hava ve yüksek nem oranı astım ataklarını tetikleyebilir. Nem oranının yükselmesi ev içinde küf mantarlarının ve akarların üremelerini artırması astım ataklarına neden olabilir.
Kaynaklar: